شاید شما هم به نوعی گرفتار این دردها باشید. در واقع همه ما از دوران نوجوانی و حتی کودکی در معرض دردهای مفصلی هستیم که منشأ آن ممکن است جراحت، ضربه، التهاب و... باشد.
مفاصل؛ بافتهای پیچیده و مختلف
حدود 400 مفصلی که در بدن انسان وجود دارد، سبب شده تا بدن شبیه به ماشینی متحرک و نرم کار کند که عموماً تا پایان 50 سالگی مشکلی ندارد. از این سن کم کم مفاصل عوارض دوران سالمندی را متحمل می‌شوند که بخصوص باید به تحلیل غضروفها و سخت شدن بعضی بافتها اشاره کرد.
مفاصل که نقطه ارتباط استخوانهای مختلف بدن محسوب می‌شوند، ساختارهای پیچیده ای هستند که از بافتهای مختلف از جمله بافت ارتباطی محافظ، غضروفها، لیگمان ها و... تشکیل شده اند. دردهای مفصلی ممکن است از سنین پایین بروز کند و علل متعددی داشته باشد:
- جراحت: افتادن، تصادف، ضربه و حتی کشیدگی خیلی شدید ممکن است به مفاصل و دیگر اجزای آن آسیب برساند.
- علل خود به خود: فرسایش بعضی بافتها مانند غضروفها در موارد ابتلا به آرتروز، همچنین تغییر شکل و ناهنجاری های مفاصل می‌تواند منشأ درد باشد.
- التهاب: بسیاری از قسمتهای مفاصل بخصوص تاندون ها ممکن است بستر التهاب باشد. این مشکل در موارد ابتلا به آرتریت ( التهاب مفاصل)، آرتریت رماتیسمی و دیگر بیماری های رماتیسمی بروز می‌کند.
- رسوب سدیم: در این موارد کریستالهای اورات سدیم در مفاصل رسوب می‌کنند و سبب درد می‌شوند.
- عفونت: گرچه این حالت تقریباً نادر است، اما در بعضی موارد، ویروس یا باکتری به مفاصل حمله می‌کند و به دردهای حاد یا مزمن منجر می‌شود.
به هر حال باید گفت، بیماری های متعددی می‌توانند سبب بروز دردهای مفصلی شوند. اگر درد همراه با تب باشد باید فوری به پزشک مراجعه کرد.
درد مفاصل
درد زانو، ران، انگشتان و... معمولاً ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند، اما پیش از هر اقدام درمانی باید درد را به طور دقیق بررسی کرد. درد چگونه است؟ آیا مداوم است؟ چه زمانی تشدید می‌شود؟ هنگام استراحت تسکین می‌یابد؟ علایم همراه درد چیست؟ و... پرسیدن این موارد توسط پزشک برای تشخیص دقیق علت درد است.
اگر درد، شما را از خواب بیدار می‌کند و مفصل قرمز و متورم است، احتمالاً منشأ درد التهاب از نوع آرتریت است.
اما اگر مفصل پس از بیدار شدن از خواب یا مدتی بی تحرکی «خشک» شده است و درد بتدریج که حرکت می‌کنید، کمتر می‌شود، علت خودبه خودی از نوع آرتروز است.
ضربه و جراحت
رگ به رگ شدن، دررفتگی، پیچ خوردن، کشیدگی عضلات و... ناراحتی هاست که همه بخصوص ورزشکاران آنها را تجربه کرده اند که سبب ضعیف شدن مفاصل می‌شود.
به عنوان مثال، پیچ خوردن قوزک پا بسیار رایج است که علت 15 تا 20 درصد آسیبهای ورزشی است و معمولاً هنگام انجام ورزشهای گروهی رخ می‌دهد.
در مورد جراحت نیز باید گفت، دردها معمولاً شدید هستند. گرچه مشکل حادی نیست، اما باید علایم وخامت را شناخت. اگر جراحت با صدا، احساس پارگی و دررفتگی همراه باشد، ممکن رگ به رگ شدن حاد باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. همچنین تغییر شکل اندام یا انگشت، ظاهر شدن تورم و رنگ غیرعادی پوست نیز ممکن است نشانه های همین مشکل باشد.
در مورد آسیبهای خفیف باید استراحت، کمپرس سرد، بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده و احتمالاً بانداژ صورت گیرد. کیسه نایلونی یخ را از هر زمان ممکن روی قسمت آسیب دیده بگذارید، مجدداً این کار را به مدت 20 تا 30 دقیقه چندین بار در روز انجام دهید. استراحت را نیز فراموش نکنید. این کارها عموماً برای تسکین آسیب کافی است.
دردهای التهابی
دردهای التهابی مفاصل معمولاً با بیماری‌های متعددی مانند آرتریت رماتیسمی همراه است که در این صورت انگشتان تغییر حالت پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا علت درد مشخص شود و درمان مناسب صورت گیرد. در این شرایط داروهای مسکن برای موارد بحرانی و البته درمان اساسی دیگری برای کاهش التهاب تجویز می‌شود که باید زود اقدام شود. به هیچ وجه نباید در مراجعه به پزشک تعلل کرد.
دردهای آرتروز
آرتروز که به خاطر تحلیل غضروفها ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین علل دردهای مفصلی پس از 50 سالگی است که معمولاً در زانو، ران و دستها احساس می‌شود. استامینوفن تا چهار گرم در روز نخستین اقدام درمانی برای تسکین درد است. این دارو برای همه مناسب است و عوارضی در پی ندارد. اما نباید به طور خودسرانه از داروهای ضدالتهاب استفاده کرد؛ زیرا ممکن است سبب دردهای معده شود. البته پمادهای ضدالتهاب می‌تواند جایگزین خوبی هنگام دردهای شدید باشد. همچنین داروهای دیگری مانند کورتیکواستروئید سولفات، سولفات گلوکوسامین و... نیز تجویز می‌شوند که البته ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد.
